Adelina

Wieś położona na południowo-wschodnim skraju gminy Werbkowice, w obrębie Kotliny Hrubieszowskiej. Początkowo nazywana była Adelinki.

W wyniku badań powierzchniowych, prowadzonych w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski (AZP), na terenie miejscowości odkryto 12 stanowisk (punktów osadniczych). Najstarsze zabytki w postaci fragmentów ceramiki datowano ogólnie na neolit (ok. 5500-2200 r. p.Chr.), ale część fragmentów ceramiki i wyrobów krzemiennych oraz fragment rozcieracza kamiennego mogły być związane z kulturą pucharów lejkowatych (4200-2900 r.p.Chr.). Na jednym ze stanowisk znaleziono fragment naczynia kultury ceramiki sznurowej (2900-2200 r. p.Chr.). Młodsze osadnictwo związane jest z kulturą trzciniecką (1600-1200 r. p.Chr.). Na trzech stanowiskach zarejestrowano fragmenty naczyń glinianych, a na dwu innych zarejestrowano prawdopodobnie pochówki ludzkie pod ziemnymi nasypami w kształcie kopca (kurhanami). Dalsze materiały archeologiczne pochodzą dopiero z okresu wczesnego średniowieczna. Nieliczną ceramikę datowaną na X-XIII wiek odkryto na 3 stanowiskach.

Miejscowość powstała zapewne w początkach XIX wieku na gruntach wsi Miętkie i nazywana była Adelinki. Jej nazwa związana jest z Adelajdą, córką ówczesnego właściciela dóbr Miętkie – Józefa Tadeusza Wyszyńskiego. Po raz pierwszy Adelinki wymieniano w źródłach w roku 1827 i wówczas liczyły 8 domów i 51 mieszkańców. Ich nazwa pojawiła się również na mapie Kwatermistrzowskiej z 1839 roku i wtedy istniała we wsi karczma. Wzmiankowane były także w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego w roku 1900. Wieś należała wówczas do parafii w Nabrożu i do gminy Miętkie, wchodzącej w skład powiatu hrubieszowskiego. Pod koniec XIX wieku folwark Adelinki obejmował 307 mórg powierzchni, z tego 291 mórg stanowiły grunta orne i ogrody, 10 mórg łąki i 6 mórg nieużytki i place. Przy uprawach stosowano gospodarkę płodozmianową 10-polową. W folwarku było wtedy 6 budynków drewnianych. Wieś Adelinki liczyła 11 osad i 59 mórg użytków.

Właścicielem Adelinek należących do dóbr Miętkie w 1 poł. XIX wieku był baron Józef Tadeusz Wyszyński, żonaty z Magdaleną Rastawiecką, sędzia pokoju powiatu tomaszowskiego. Prawdopodobnie po jego śmierci wieś odziedziczyły dzieci: Artur Jan Jędrzej, Bolesław, Adelajda i Natalia. W 2 poł. XIX wieku miejscowość należała do Tadeusza Świeżawskiego, żonatego z Bronisławą Jadwigą z Kozarskich. Po nich dobra odziedziczył syn Michał Tadeusz, który zginął podczas działań wojennych w 1915 roku. Wówczas majątek przejęła z powrotem jego matka.

W latach 1900-1902 zbudowano konną kolej wąskotorową na trasie Wronowice–Mircze, która przebiegała przez teren Adelinek. Kolej tę rozebrali Austriacy w 1915 lub 1916 roku, a szyny wykorzystali do budowy kolejki na trasie Włodzimierz-Uhnów.

Od początku swego istnienia Adelinki były niewielką miejscowością. W roku 1921 wieś liczyła 17 domów (2 niezamieszkałe) oraz 88 mieszkańców, w tym 52 Polaków i 36 Ukraińców. Tuż przed II wojną światową Adelina liczyła 28 domów.

W okresie II wojny światowej wieś stosunkowo niewiele ucierpiała, ale w tym czasie zginęło 4 mieszkańców wsi narodowości ukraińskiej.

Po wyzwoleniu ważniejsze wydarzenia społeczne i gospodarcze na wsi zanotowano dopiero w latach 60-tych. W 1962 roku Adelina została zelektryfikowana, pod koniec lat 60-tych XX wieku zbudowano drogę utwardzoną na trasie Tyszowce-Alojzów, której niewielki odcinek przebiegał przez wieś, a ok. 1973 zbudowano szosę na kierunku Adelina-Turkowice. Ważną dla wsi inwestycją była budowa w 1973 roku murowanej, parterowej świetlicy, która do tej pory pełni rolę miejsca zebrań wiejskich. W jej pomieszczeniach znalazł także swoją siedzibę sklep, który w latach 1968-1973 mieścił się w prywatnych pomieszczeniach. Do 1993 roku był to sklep Gminnej Spółdzielni w Werbkowicach, a następnie przeszedł w prywatne ręce, od 2003 roku należy do Krzysztofa Palęgi.

Po II wojnie światowej tylko w niewielkim stopniu wieś zmieniła się pod względem zabudowy i liczby mieszkańców w porównaniu do lat przedwojennych. W 2001 roku Adelina liczyła 28 domów i 103 mieszkańców, a pod koniec 2006 roku 104 mieszkańców.

Źródło: Ewa Niedźwiedź, Józef Niedźwiedź, Józef Siudak "Dzieje miejscowości gminy Werbkowice powiat hrubieszowski"


Według stanu na 18.11.2016 wieś liczyła 23 domy i 87 mieszkańców.



adelina
Copyright © Free Joomla! 4 templates / Design by Galusso Themes