Dobromierzyce

Wieś położona na północno-zachodnim skraju gminy Werbkowice, w obrębie Działów Grabowieckich. Jej patronimiczna nazwa wskazuje, że prawdopodobnie założył ją Dobromir. Powstała zapewne jeszcze przed wiekiem XV.

W wyniku badań powierzchniowych prowadzonych w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski (AZP) na terenie miejscowości odkryto 15 stanowisk (punktów osadniczych). Pierwsze ślady osadnictwa pradziejowego pochodzą najprawdopodobniej z neolitu (5500-2200 r. p.Chr.), choć ich datowanie, ze względu na skąpy i niecharakterystyczny materiał, jest niepewne. Nieliczny, choć raczej pewnie datowany, jest materiał należący do środkowobrązowej kultury trzcinieckiej (1600-1200 r. p.Chr.). Podczas badań powierzchniowych znaleziono fragmenty naczyń glinianych oraz wiórowiec i odłupki krzemienne zaliczone do tej kultury. Dalsze ślady osadnictwa, w postaci drobnych fragmentów naczyń, można łączyć z kulturą łużycką (1200-400 r. p.Chr.). Stosunkowo skromne materiały ceramiczne pochodzą z wczesnego średniowiecza (VI-XIII w.).

Po raz pierwszy miejscowość wymieniana jest w źródłach w roku 1454, kiedy była własnością ruskiego rodu Skorutów z Mołodiatycz herbu Korczak. Dobromierzyce należały wówczas do powiatu hrubieszowskiego w ziemi chełmskiej oraz do łacińskiej parafii w Hrubieszowie. Zapewne od księcia bełskiego otrzymał wieś Waśko Skoruta (zm. przed 1474 r.). Po nim dziedziczył Olechno [Aleksander] Skoruta, podkomorzy chełmski, notowany jej właścicielem w 1515 roku, a następnie syn Olechny - Waśko [Jan] Skoruta stolnik chełmski zmarły przed 1551 rokiem. Prawdopodobnie wówczas wieś trafiła do Łaszczów. Według rejestru poborowego w 1564 roku Ambroży Łaszcz z Obrowca posiadał w Dobromierzycach 8 i 1/2 łana gruntów uprawnych, 5 zagrodników z ziemią oraz 4 komorników. Była to zatem stosunkowo duża wieś. Po Ambrożym Łaszczu wieś odziedziczyła córka Barbara, lecz zrzekła się jej na rzecz braci Eustachego i Gabriela, notowanych właścicielami Dobromierzyc w latach 1583-1597. W XVII wieku wieś należała do Dobromierzyckich, a w 2 połowie XVIII wieku znalazła się w rękach Aleksandra Siekierzyńskiego, żonatego z Zofią Rzeczycką. Po nim dziedziczył syn Czesław Siekierzyński, starosta horodelski, właściciel Moroczyna, Dobromierzyc, części Peresołowic i Gdeszyna. Z tego okresu pochodzi inwentarz wsi, który notuje tu mały dwór z alkierzami, drewniane zabudowania folwarczne, ogród, figarnię i psiarnię.

W 1764 roku dożywotnim dzierżawcą dóbr był Gaspar Świeżawski, pisarz grodzki grabowiecki. Z ważnych powodów musiało dojść do sporów z właścicielem, gdyż Aleksander Siekierzyński otrzymał wyrok banicji za niestawienie się na rozprawę w sporze z Gasparem Świeżawskim o Dobromierzyce. Gaspar zmarł w 1766, a wieś pozostała przy Siekierzyńskich. W 1792 roku od Czesława Siekierzyńskiego Dobromierzyce, część Peresołowic i Gdeszyn kupił Jan Terlecki, stolnik horodelski, żonaty z Antoniną z Terleckich Terlecką. Jeszcze w 1814 roku wieś była w posiadaniu Jana Terleckiego, który zmarł w 1821 roku. Następnie dobra przeszły na własność dzieci: Bronisławy z Terleckich Radziejewskiej (zm. 1836), Wiktorii z Terleckich Świrskiej, żony Albina, Teofili z Terleckich Ordzinie oraz Kajetana, Pauliny i Antoniny Terleckich. W 1832 roku 1/4 dóbr kupił od swej matki Jan Radziejowski, a w dwa lata później nabył resztę dóbr. W tym czasie majątek był kolejno dzierżawiony przez Wincentego Lipskiego w latach 1836-1839, Albina Świrskiego w latach 1839-1845 i Adama Nowickiego w latach 1845-1856.

W 1847 roku całość dóbr za 326 760 złp kupili, do spółki, Wincenty Gąsiorowski, żonaty z Marianną Joanną Sietczykowską i Józef Colonna Walewski. Po Wincentym Gąsiorowskim (1792-1847) majątek odziedziczyli: Teofila z Gąsiorowskich Walewska, Karolina Narcyza z Gąsiorowskich Świrska, Aniela z Gąsiorowskich Piasecka oraz Aniela Celestyna, Justyna, Marianna Sabina, Marcela, Józefa Faustyna i Stanisław Gąsiorowscy. W 1850 roku cały majątek objęła żona Wincentego – Marianna Joanna z Sietczykowskich, a w 10 lat później dobra, po spłaceniu rodzeństwa, przejął Stanisław Gąsiorowski (1838-1886), żonaty z Różą Nowosielską. Poddani Gąsiorowskiego w jego dobrach używali bitych przez dziedzica żetonów jako środka płatniczego, przy nabywaniu towarów produkowanych w tutejszym folwarku. Kilka takich żetonów z napisem „Dobromierzyce” znaleziono na terenie wsi.

W 1889 roku dobra Dobromierzyce po Stanisławie Gąsiorowskim trafiły w ręce jego dzieci: Stefanii Marianny, Marii Wincenty i Jana Aleksandra. Ten ostatni w tym samym roku przejął cały majątek i w 1897 roku przekazał 7 morg ziemi na rzecz cerkwi prawosławnej w Peresołowicach.

W 1903 roku 300 mórg ziemi od Jana Aleksandra Gąsiorowskiego kupił Lejzor Zuker, ale wkrótce rozparcelował i sprzedał ziemię chłopom. W ten sposób powstała Kolonia Peresołowice. W 1906 roku resztę majątku od Jana Aleksandra Gąsiorowskiego za 47 tys. rubli kupiła Rozalia z Plebańskich Pajer, po której w 1907 roku odziedziczyła jej przybrana córka Michalina z Pajerów, żona Piotra Bełdowskiego, z którym miała troje dzieci: Czesława, Henryka i Janinę.. W 1929 Piotr Bełdowski posiadał w Dobromierzycach 189 mórg gruntu.

W XIX wieku Dobromierzyce należały do średniej wielkości wsi. Według danych w 1827 roku było tu 44 domy i 257 mieszkańców. Od 1867 roku Dobromierzyce wchodziły w skład gminy Mołodiatycze należącej do powiatu hrubieszowskiego, łacińskiej parafii w Grabowcu oraz do unickiej, a następnie prawosławnej parafii w Peresołowicach. We wsi nigdy nie było świątyni, ale pod koniec XVIII lub na początku XIX wieku na terenie Dobromierzyc założono cmentarz grzebalny unicki, na którym chowano mieszkańców parafii unickiej w Peresołowicach. Po kasacie unii cmentarz ten był użytkowany przez prawosławnych aż do II wojny światowej, a obecnie jest nieczynny.

Najbardziej okazałą budowlą w XIX wieku był parterowy dwór drewniany, częściowo podpiwniczony. Przy dworze znajdował się park i aleja kasztanowa, a w niedalekiej odległości także folwark. W roku 1867 folwark posiadał 709 mórg gruntów, w tym gruntów ornych 548, łąk 52 morgi, lasu 92 oraz 17 mórg nieużytków. Natomiast wieś posiadała 534 morgi gruntu oraz 39 osad. Dalszy spadek liczby gospodarstw zanotowano w 1921 roku, kiedy we wsi było tylko 24 domy oraz 190 mieszkańców, w tym 7 Żydów i 159 Ukraińców. Przed II wojną światową we wsi było 71 budynków mieszkalnych, a dalszych 35 było w Kol. Dobromierzyce.

W czasie II wojny światowej nie zanotowano we wsi i okolicach żadnych walk, ale drewniany dwór w Dobromierzycach spłonął w 1944 roku podpalony przez Ukraińców. Dziedzic Bełdowski uciekł wówczas do Zamościa.

Po wojnie życie stopniowo wracało do normy. W 1945 roku na terenie wsi założono Rolniczą Spółdzielnię, której kierownikiem został Stanisław Paprot. Jej żywot był stosunkowo krótki i po dwóch latach Spółdzielnia przestała istnieć. Około połowy lat 50-tych XX wieku powstało Kółko Rolnicze. Do ważniejszych inwestycji na terenie wsi była jej elektryfikacja w 1957 roku, komasacja gruntów w 1972 roku i ich melioracja w poł. lat 70-tych XX wieku. W 1960 roku powstała we wsi Ochotnicza Straż Pożarna. Założyli ją Marian Pietkiewicz, Czesław Panek, Henryk Kuźmiński i Kazimierz Dobrowolski, który został pierwszym prezesem. W 1965 roku strażacy dostali motopompę, a w latach 1971-1972 wybudowano remizo-świetlicę. W latach 1981-1983 utwardzono we wsi drogę. W 1992 roku Marek i Grażyna Panek założyli piekarnię mechaniczną, w której wypiekają chleb i białe pieczywo.

Na początku lat 90-tych XX wieku wieś liczyła 285 mieszkańców, a w 2001 roku 66 domów i 270 mieszkańców, a pod koniec 2006 roku 238 mieszkańców.

Źródło: Ewa Niedźwiedź, Józef Niedźwiedź, Józef Siudak "Dzieje miejscowości gminy Werbkowice powiat hrubieszowski"


Według stanu na 18.11.2016 wieś liczyła 50 domów i 223 mieszkańców.



dobromierzyce
Copyright © Free Joomla! 4 templates / Design by Galusso Themes