Hostynne-Kolonia

Miejscowość położona w zachodniej części gminy Werbkowice, na terenie Kotliny Hrubieszowskiej. Powstała z parcelacji gruntów pofolwarcznych majątku ziemskiego Hostynne w 1919 i 1921 roku.

 Podczas badań powierzchniowych prowadzonych w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski (AZP) na terenie miejscowości odkryto 14 stanowisk (punktów osadniczych). Pierwsze ślady pobytu człowieka w postaci krzemiennego drapacza na wiórowcu należy wiązać z neolityczną kulturą lubelsko-wołyńską (4700-3400 r. p.Chr.). Wczesny okres epoki brązu (2300-1600 r. p.Chr.) zarejestrowano na jednym stanowisku, a reprezentuje je obok ceramiki także dwuścienną siekierka krzemienna. Na kilku innych stanowiskach znaleziono ceramikę kultury trzcinieckiej (1600-1200 r. p.Chr.) oraz dość liczne materiały kultury łużyckiej datowanej na 1200-400 r. p.Chr. Z Hostynnego-Kolonii znane są także fragmenty ceramiki należące do kultury pomorskiej (550-200 r. p.Chr.) oraz przeworskiej (pocz. n.e – poł. V w.). Liczniejsze ślady osadnictwa w postaci fragmentów naczyń glinianych związane są z okresem wczesnośredniowiecznym i datowane są na XII-XIII wiek.

Pierwsi osadnicy, którzy później utworzyli kolonię Hostynne, przybyli na teren wsi już w 1917 roku. W 1919 roku Adam Marian Komorowski herbu Korczak (1861 - ok. 1937), syn Franciszka i Eleonory z Rulikowskich, właściciel dóbr Hostynne sprzedał znaczną część swojego majątku w Hostynnem, a nabywcami byli: Szymon Karczewski, Marcin Brzyski, Serafin Miazga i Stanisław Klaude. Nowi nabywcy pobudowali gospodarstwa tworząc Kolonię Hostynne. Wkrótce do nich dołączyli inni: Aleksander Wiński, Marcin Wiącek, Marcin Zięba i Aleksander Miazga. Miejscowość rozwijała się wręcz lawinowo, bowiem już w roku 1921 Hostynne-Kolonia liczyła 54 domy oraz 398 mieszkańców, a w 1938 roku 86 budynków mieszkalnych.

Szybkiego rozwoju wsi nie zahamowały nawet działania wojenne podczas wojny polsko-bolszewickiej. 31 sierpnia 1920 roku na polach Horyszowa Ruskiego i Hostynnego-Kolonii rozegrała się bitwa 2-go batalionu 30 Pułku Strzelców Kaniowskich z kawalerią Siemiona Budionnego. Bitwa ta miała dramatyczny przebieg. Żołnierze bolszewiccy wycofując się spod Komarowa i Zamościa natknęli się na polski oddział, który mimo olbrzymiej przewagi liczebnej przeciwnika prowadził dłuższy czas skuteczną obronę. Polacy krwawo odparli dwa kolejne natarcia, zadając olbrzymie straty przeciwnikowi. W trzecim natarciu, wobec zmęczenia i braku amunicji, Polacy ulegli wrogowi i zostali „w pień wycięci”. Ich ciała spoczywają przy Szkole Podstawowej w Hostynnem, gdzie w 1932 roku postawiono pomnik ku ich czci.

Mieszkańcy Hostynnego-Kolonii od początku odznaczali się dużą inicjatywą społeczną. W latach 1927-1928 Serafin Miazga urochomił cegielnę polową, a na początku lat 30-tych wybudował cegielnię „hochmanowską”, z wysokim kominem. Był to duży zakład pracy, w którym zatrudnienie znalazło ok. 50 robotników. Jednorazowo można było wypalać w niej ok. 100 tys. sztuk cegły. Cegielnia przestała istnieć w 1940 roku, kiedy Niemcy podczas budowy lotniska wojskowego rozebrali komin. Lotnisko w Hostynnem zostało zlikwidowane w 1942 roku.

W okresie międzywojennym w Hostynnem-Kolonii Tadeusz Bąk zbudował drewniany wiatrak istniejący niemal do wybuchu II wojny światowej. Wiatrak ten został sprzedany do Honiatyczek. Aleksander Wiński zbudował w latach 1920-1925 drewniany młyn, którego budowniczym był miejscowy stolarz Józef Nowakowski. Wiński użytkował młyn do wyzwolenia, kiedy objął go Hipolit Brzozowski. Początkowo zarządzał nim osobiście, a po wyjeździe do Warszawy zdał zarząd bratu. Wkrótce jednak młyn został upaństwowiony, a zarząd nad nim sprawowała GRN w Hostynnem. Około 1965 roku przejęła młyn Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” z Werbkowic, a w latach 90-tych XX wieku kupił go Kropiewnicki.

Gdzieś w połowie lat 20-tych XX wieku powstała w Hostynnem-Kolonii Spółdzielnia Mleczarska założona przez Szymona Karczewskiego, Marcina Wiącka i Tomasza Szumiło. Spółdzielnia mieściła się początkowo w budynku prywatnym Aleksandra Antoszczaka, ale systematycznie rozbudowywała się i stopniowo zwiększano asortyment. W pierwszej fazie działalności tylko skupywano mleko, odwirowywano śmietanę i sprzedawano te produkty, ale wkrótce rozpoczęto produkcję masła. W 1934 roku Spółdzielnia wybudowała własny budynek, w którym obok produkcji mleczarskiej istniał także sklep. Podczas II wojny światowej budynek Spółdzilni został zdewastowany, lecz w latach 1948-1950 został odbudowany dzięki staraniom Józefa Strzeleckiego, Marcina Zięby i Piotra Sagana. Jednak już w 1952 roku Spółdzielnię w Hostynnem-Kolonii zlikwidowano, a pozostawiono tylko punkt skupu mleka. Początkowo należał on do Spółdzielni Mleczarskiej w Hrubieszowie, a po jej likwidacji w 1990 roku przejęła go Roztoczańska Spółdzielnia Mleczarska z Łaszczowa.

W 1920 roku utworzono szkołę w Hostynnem w dawnym drewnianym budynku pofolwarcznym. Parterowy budynek posiadał 8 pomieszczeń, z których 4 przeznaczono na sale lekcyjne, a pozostałe na mieszkanie dla kierownika szkoły i woźnego.

Pierwszymi nauczycielkami zostały siostry: Jadwiga i Kamila Łempickie. Ta druga wkrótce wyszła za mąż za Żyłę i w latach 1922-1933 pełniła funkcję kierownika miejscowej szkoły. W tym czasie uczyła tutaj także Walentyna Borowska. W 1933 roku kierownikiem szkoły został Leon Szymański i dzięki jego staraniom w latach 1936-1939 wybudowano murowaną, piętrową szkołę, której uroczyste otwarcie miało nastąpić w 1939 roku.

Wybuch wojny pokrzyżował jednak te plany. Nowo wybudowany budynek szkolny podczas II wojny światowej Niemcy zamienili na szpital, a później na koszary. Dopiero od 1945 roku w budynku prowadzono naukę, a kierownikiem szkoły została najpierw Kamila Żyła. Później szkołą kierowali kolejno: Józef Strzelecki (1948-1957), Władysław Jasiński (1957-1975), Antoni Gontarz (1975), Jadwiga Słupska (1975-1976), Zbigniew Koziński (1976-1989), Elżbieta Sznajdrowicz (1989-1994) Janusz Wójcik. Ten ostatni jest dyrektorem szkoły od 1994 roku.

W 1955 roku powstała w Hostynnem Gromadzka Rada Narodowa, która miała początkowo swoją siedzibę na terenie wsi Hostynne. W 1963 roku siedziba została przeniesiona do budynku prywatnego na terenie Hostynnego-Kolonii, gdzie w latach 1963-1968 zbudowano murowany, parterowy budynek na siedzibę GRN. Po likwidacji gromady budynek ten, po adaptacji, przeznaczono na Wiejski Ośrodek Zdrowia. Pracowali tutaj następujący lekarze: Jan Wojtiuk z żoną Teresą jako pielęgniarką, Marta Nowosadzka, Róża Targońska, Ziemba, Marek Skubisz, Józef Szczepanik, Buczek, Kawalerczuk, Maria Mosińska, Stanisław Glazer i Monika Zajcher-Żmudzka [po mężu Badzian].

Ważną dla funkcjonowania wsi instytucją był Urząd Pocztowo-Telekomunikacyjny, który początkowo mieścił się w mieszkaniu prywatnym Władysława Dula. Po zbudowaniu świtlicy wiejskiej przeniesiono urząd pocztowy do jej pomieszczeń. Urząd Pocztowy w Hostynnem-Kolonii zlikwidowano w w 1996 roku, natomiast utworzono w to miejsce istniejącą do dziś agencję pocztową. Pierwszym naczelnikiem UP-T w Hostynnem został Lech Bidiuk (1971-1973), a następnie funkcję tę pełnili kolejno: Maria Zieleniucha (1973-1982), Renata Swatowska (1983) i Irena Lis (1983-1996).

W Hostynnem-Kolonii istnieje Zakład Betoniarski, który został założony przez Mieczysława Mazurka w 1986 roku. Produkowano w nim początkowo pustaki betonowo-żużlowe, ale kiedy jego właściciel zmarł w 1995 roku zakład objął syn Piotri od 1996 roku rozpoczął produkcję bezodpływowych zbiorników na ścieki z mieszkań i budynków inwentarskich oraz elementów do budowy grobowców. Zakład działa sezonowo i w okresie producji zatrudnia 7 osób.

W 1958 roku utworzono we wsi Kółko Rolnicze, którego pierwszym prezesem został Tadeusz Krzysztoń. Kółko Rolnicze pomimo częstych reorganizacji istnieje do dziś.

Źródło: Ewa Niedźwiedź, Józef Niedźwiedź, Józef Siudak "Dzieje miejscowości gminy Werbkowice powiat hrubieszowski"


Według stanu na 18.11.2016 wieś liczyła 100 domów i 413 mieszkańców.



hostynne-kolonia
Copyright © Free Joomla! 4 templates / Design by Galusso Themes