Strzyżowiec

Wieś położona w środkowej części gminy Werbkowice, nad bezimiennym ciekiem, prawym dopływem Huczwy. Pod względem fizjograficznym należy do Kotliny Hrubieszowskiej.

W wyniku badań powierzchniowych prowadzonych w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski (AZP) na terenie miejscowości odkryto 11 stanowisk (punktów osadniczych). Najstarsze ślady osadnictwa pochodzą z okresu neolitu (5500-2200 r. p.Chr.). Ze względu jednak na mało charakterystyczny materiał ceramiczny nie można go określić kulturowo. Dalsze materiały pochodzą z wczesnej epoki brązu (1 fr. ceramiki i półwytwór siekiery krzemiennej) również i tutaj trudno o bliższe określenie kulturowe. Kilkanaście fragmentów naczyń glinianych i łuszczeń krzemienny związane są z kulturą trzciniecką (1600-1200 r. p.Chr.), natomiast fragmenty naczyń glinianych z pięciu stanowisk należy łączyć z kulturą łużycką (1200-400 r. p.Chr.). Na jednym stanowisku archeologicznym wystąpiła ceramika datowana na okres rzymski (I - poł. V w.). Również nieliczne choć nieco bogatsze w materiały były stanowiska wczesnośredniowieczne datowane na X-XIII wiek.

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1444, kiedy wymieniono „Strzezowycze” należące do powiatu grabowieckiego. 26 września 1462 król nadał ją zasłużonemu staroście horodelskiemu Janowi Łaźniewskiemu. W 1564 roku we wsi było 1 i 1/4 łana użytków, 1 zagrodnik z ziemią i 1 zagrodnik bez ziemi.

Prawdopodobnie Strzyżowiec dzielił losy sąsiedniego Terebinia. W roku 1468 jako właściciel Terebinia (być może i Strzyżowca) występował Jan Uhrynowski. W 1492 roku Terebiń został sprzedany Mikołajowi Tęczyńskiemu, miecznikowi krakowskiemu za sumę 300 grzywien. Córka Mikołaja – Zofia zapewne wniosła w posagu wraz z Kryłowem i 12 innymi wsiami również Strzyżowiec Stanisławowi Ostrorogowi w roku 1546. W XVI wieku drogą spadku dobra po Ostrorogu dostały się w ręce Mikołaja Firleja z Dąbrownicy, który swój majątek zapisał żonie Annie. Po ponownym wyjściu za mąż Anna wniosła majątek Noskowskiemu. Po niej dobra odziedziczył jej syn Jan Noskowski, a następnie córka Joanna Brodecka. Jednakże po jej bezdzietnej śmierci powróciły one do Firlejów. W 1584 roku Strzyżowiec dzierżawił [zapewne od Firlejów] Stanisław Łysakowski.

Na pocz. XVIII wieku wieś należała do Aleksandra Łaszcza, kasztelana bełskiego, a później właścicielami Strzyżowca byli Karol Józef Sapieha i jego żona Marianna z Firlejów. W 1754 roku nastąpił podział majątku w wyniku którego Terebiń, Terebiniec i Strzyżowiec podzielono na dwie części: „Gołochowiana i Andrzeja Sierakowskiego”. Część majątku po Firlejach (klucz werbkowicki i terebiński) w 1754 roku trafiła w ręce dzieci Antoniego Gołuchowskiego i Anny Noskowskiej.

Część dóbr Terebiniec od początku XIX wieku była w posiadaniu Anny z Falkowskich i Jana Karola Bormanów, po których w 1817 roku dziedziczyli dzieci: Librat, Edward i Jan. W 1832 roku majątek Bormanów kupił Karol Milowicz, ale zapewne miał problemy z płatnością, bowiem w roku następnym zrezygnował z tej transakcji. W 1839 roku dobra Bormanów obejmujący 1/6 całości dóbr Terebiń, Terebiniec i Strzyżowiec objął Edward Borman.

Spis z 1827 roku notował wieś w powiecie hrubieszowskim i parafii Hrubieszów. Liczyła wówczas 31 domów i 218 mieszkańców. Prawdopodobnie w tym czasie znaczna część dóbr Strzyżowiec była własnością Józefa Leszczyc Mirosławskiego, żonatego z Teklą z Kempistych. Jeszcze w 1 poł. tego wieku wieś przeszła w ręce Romana Czaplic- Pohoreckiego (1797-1879) herbu Sas, ożenionego z Heleną ze Smolikowskich (1800-1881), a w 1859 roku do Adama Andrzeja Pohoreckiego (1828-1898 r.) żonatego z Marią Alojzą Romiszewską. Około 1899 roku po ojcu Adamie objął majątek jego najmłodszy syn Jan Wincenty Pohorecki, żonaty z Marią z Przybysławskich i rozpoczął jego parcelację.

W 2 poł. XIX wieku we wsi było 10 gospodarstw po 32 morgi każde. Pańszczyzna z tytułu posiadania tych włości wynosiła 2 dni sprzężajne i 1 dzień pieszy tygodniowo oraz 16 dni dodatkowo w roku.

Według spisu z 1921 roku wieś Strzyżowiec liczyła 38 domów i 232 mieszkańców, w tym 226 Ukraińców, natomiast Kolonia Strzyżowiec było 10 domów i 56 mieszkańców, w tym 42 Ukraińców. W roku 1938 Strzyżowiec składał się z 62 gospodarstw, natomiast Kolonia Strzyżowiec z dalszych 22. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej ludność ukraińska w latach 1945-1947 została wysiedlona za Bug, a opuszczone gospodarstwa zajęli przybysze z innych części Zamojszczyzny. W 1956 roku zelektryfikowano część wsi, natomiast pozostałe gospodarstwa otrzymały prąd w latach 1965-1968. W połowie lat 60-tych powstało we wsi Kółko Rolnicze, a jednym z jego prezesów był w 1971 roku Feliks Ogórek. W połowie lat 70-tych utwardzono we wsi drogę z Werbkowic do Malic. Obecnie jest to stosunkowo mała wieś. W 2001 roku Strzyżowiec liczył 30 domów i 86 mieszkańców, a pod koniec 2006 roku tylko 67 mieszkańców.

Źródło: Ewa Niedźwiedź, Józef Niedźwiedź, Józef Siudak "Dzieje miejscowości gminy Werbkowice powiat hrubieszowski"


Według stanu na 18.11.2016 wieś liczyła 18 domów i 53 mieszkańców.



strzyzowiec
Copyright © Free Joomla! 4 templates / Design by Galusso Themes